As fighting abated in Libya, militants that had been recruited by Russia in collusion with, and aided by, the Syrian government, to fight in Libya, were instead sent to fight as mercenaries in Karabakh on the side of Armenia. The change of destination was hidden from nearly all the recruits. These fighters were recruited with the promise of money. At the same time, volunteer Syrians of Armenian origin, with the sole motive of fighting, were also flown with them to the battleground. These flights were carried out from the Russia-operated Khmeimim Air Base. The report documents at least 5 transfers of Syrian mercenaries and fighters. It also documents the death of nearly 10 mercenaries, bodies of whom were returned to Homs province.
Additionally, the report documents dozens of flights of Syria-based Armenians, organized by Armenian political parties in Lebanon and Syria to Armenia, through Beirut and Damascus airports. In these cases, however, the Russian military was not the facilitator.
As well as conducting 10 interviews with militants, Syrian government forces personnel and fighters of Armenian background, and civilians, family members of recruits sent to Nagorno-Karabakh, STJ’s digital forensics tracked the flights that transported fighters from Syria to Armenia. Two batches of fighters were sent to Armenia in October 2020.
Recruitments were done at the direct request of Russian forces. The Syrian government played the mediator between clan dignitaries and brokers, registrars, closely affiliated to them, and the Russian forces at the same time.
Clan notables and commanders of pro-government militias, after grabbing the attention of some Syrian men, commended them to the Russian forces. The report names several brokers complicit in these recruitments, pointing out that, in Homs province, renowned figures also facilitated these recruitments.
The recruits, or their families, were not aware that they were being taken to Armenia. It came as a shock to families that their sons were fighting in Armenia when they were meant to be in Libya. The fighters had initially signed up to fight in Libya, but as fighting subsided there, were sent to Armenia instead.
Depending on their specialty and skills, fighters’ salaries varied between USD1,000-2,000. There was no compensation in cases of physical harm or injuries. There was also no obligation to search for missing recruits or conduct prisoner swap deals. Payments could be made to the recruits themselves or to a delegated family member.
The mother of one of the recruits, who was transferred to Armenia instead of Libya without the slightest hint as to the destination, said they were manipulated. After signing up to join the armed group al-Harbi Brigade, because they were in dire need of money, he was lured into traveling to Libya in return for a lucrative salary. He last called his family from Khmeimim Air Base using an officer’s cellphone on 18 September, saying he was tasked with protecting vital facilities in Libya. It was only later that she was told her son and other young men had, instead, been transferred to Armenia.
A relative of another recruit said that he was killed in action and his body recently delivered to the family. Alongside 15 other men, he had signed up for Libya, however, unbeknownst to him, the target location changed. He enlisted in mid-August and received an advance of SYP500,000 (Syrian pounds) on his USD1,000 salary. They were all gathered at the Palmyra Air Base on 11 September, from where they were transferred to Khmeimim Air Base, and eventually dispatched to Armenia. Their cellphones, watches, and other personal belongings, were all withheld before they traveled.
The Syrian mercenaries were flown aboard Russian military aircraft from Khmeimim Air Base to Erebuni, Armenia, on consecutive flights between 19 and 22 September. Others were transferred on 12, 21, and 27 October 2020.
Over September and October, bodies of at least 15 Syrian mercenary fighters who died in Armenia and no less than 12 injured fighters were transported by Russian forces to the Homs Military Hospital. As many as six batches of dead or injured recruits arrived in the military hospital. According to a medical staffer of the hospital, on 29 September and 12 October, nine bodies were brought in, which had fragmentation wounds all over the skin and displayed marks of gunshots. The injured fighters assured that the dead had been transferred from Armenia, in addition to the information provided by the officers who transported the bodies from Khmeimim Air Base to the hospital.
There are accounts of dozens of Armenians, based in Syria and other countries, independently travelling to fight alongside the Armenian forces as volunteers. These travels were arranged between the fighters and military entities in Armenia. Some of them were killed in fighting. One such Syrian/Armenian fighter told STJ a total of at least 147 fighters from Syria, Lebanon, South America, and even Canada were briefly trained on tackling arms at camps in Yerevan before being sent to battle. He added that right from the start of the war, Armenian volunteers, particularly Lebanese and Syrians, were enlisting. Those based in Bourj Hammoud town, Lebanon, registered their names with the Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia (ASALA). Garo Manjikian, spokesperson of Armenian Christians in Kesab, said that these fighters were sent from Syria and Lebanon to Armenia in two batches, the second of which was a Cham Wings Airlines flight from Damascus International Airport.
Almost all the population of Armenian villages in Kesab (Syrian province of Latakia), resettled in Lebanon. When the war in Nagorno-Karabakh started, a member of the Lebanese Free Patriotic Movement, T. A., played an essential role in organizing and sending Armenian young men, both Syrians, and Lebanese, to the battlefield there. The Armenian Revolutionary Federation (Dashnaktsutyun), Lebanon’s largest Armenian political, sent some of its recruits to fight there, too.
An estimated 200 Syrian-Armenian young men are today present in Armenia for combat-related purposes, the source stated. Most of these headed there to fight and to obtain Armenian nationality later on.
Rafi Ghazarian, also interviewed by STJ, stated that as well as Armenians traveling from Syria and Lebanon to fight, there were also campaigns to collect donations and assistance from Armenian residents in both countries to send them there, particularly to Syrian Armenians who escaped the war in Syria and sought refuge in Nagorno-Karabakh.
Liviyaya deyil, Qarabağa
Rusiya suriyalıları Ermənistan muzdlularına necə çevirir
Liviyada hərbi əməliyyatlar dayandırıldıqdan sonra Suriya hökumətinin köməyi ilə bu ölkəyə hərbi əməliyyatlar üçün Rusiya tərəfindən cəlb edilən əsgərlər Ermənistan tərəfində savaşmaq üçün muzdlu döyüşçü kimi Qarabağa göndərildi.
Təyinat yeri, demək olar ki, bütün əsgərlərdən gizlədilirdi. Onları pul mükafatı vəd edərək cəlb edirdilər. Eyni zamanda, onlarla birlikdə könüllü olaraq erməni mənşəli suriyalılar da müharibəyə yola düşürdülər. Reyslər Rusiya tərəfindən idarə olunan Xmeymim hərbi-hava bazasından həyata keçirilirdi. Hesabatlarda suriyalı muzdlular və könüllülərlə dolu minimum beş reys qeydə alınmışdı. Həmçinin onlardan təxminən 10 nəfərinin ölümü qeydə alınmış, cəsədləri Hüms əyalətinə göndərilmişdi.
Bundan əlavə, hesabatda Livan və Suriyada erməni siyasi partiyaları tərəfindən suriyalı ermənilərin toplanılıb Beyrut və Dəməşq hava limanlarından Ermənistana göndərilməsi faktları da qeyd olunurdu. Bu əməliyyat rusiyalı hərbçilərin köməyi olmadan həyata keçirilmişdi.
Suriya hökuməti qüvvələrinin hərbi qulluqçuları və erməni əsilli döyüşçülərlə, həmçinin mülki vətəndaşlarla və Dağlıq Qarabağa göndərilən döyüşçülərin ailə üzvləri ilə onlarla müsahibədən əlavə STJ müstəntiqləri Suriyadan Ermənistana döyüşçüləri gətirən uçuşları da qeydə almışdılar. Təkcə 2020-ci ilin oktyabrında Ermənistana iki qrup silahlı dəstə göndərilmişdi.
Silahlı dəstələrin toplanılması Rusiya tərəfinin birbaşa sifarişi ilə həyata keçirilirdi. Suriya hökuməti hər iki tərəflə – sahə komandirləri və müştəri ilə sıx əməkdaşlıq edərək vasitəçi rolunu oynayırdı.
Hökumətyönlü komandirlər və liderlər təkliflə maraqlanan suriyalılardan məlumat toplayaraq ruslara ötürürdülər. Hesabatda döyüşçülərin işə cəlb edilməsində iştirak edən bir neçə şəxsin adı verilib və eyni zamanda Hüms əyalətinin bir neçə nüfuzlu yerli simasının da namizədlərin axtarışına kömək etdiyi göstərilir.
Xidmətə yeni çağırılanlar və ailələri onları Ermənistana göndərəcəklərindən xəbərsiz idilər. Bir çox ailələr oğullarının Liviyada deyil, Ermənistanda döyüşdüklərini eşidəndə çox təəccüblənirdilər. Döyüşçülər əvvəlcə Liviyada hərbi xidmət etməyə razılaşmışdılar, amma bu ölkədə müharibə dayandıqdan sonra onları Ermənistana göndərdilər.
Döyüşçülərin hərbi ixtisasından və bacarıqlarından asılı olaraq qonorar 1000-2000 dollar arasında dəyişirdi. Əvvəlcədən heç bir kompensasiya nəzərdə tutulmamışdı. İtkin düşərlərsə, onların axtarılmasına, yaxud əsir düşərlərsə, xilas edilmələrinə heç bir söz verilmirdi. Pul muzdlu döyüşçünün özünə, yaxud da ailəsinə ödənilirdi.
Xəbərdarlıq edilmədən Liviya əvəzinə Ermənistana göndərilmiş muzdlu döyüşçünün anası təkid edir ki, onlar manipulyasiyaya məruz qalıblar. Pula çox ehtiyacları olduğundan onun oğlu “Əl-Hərbi briqadası” adlı silahlı qrupa qoşularaq yaxşı bir mükafat alacağı təqdirdə Liviyaya getməyə razılaşır. Sonuncu dəfə o, 18 sentyabrda Xmeymim hərbi-hava bazasından bir zabitin telefonundan ailəsinə zəng edərək bildirir ki, onlara Liviyanın vacib obyektlərini qorumağı tapşıracaqlar. Daha sonra anası öyrənir ki, onun oğlunu və digər cavan uşaqları Liviya əvəzinə Ermənistana göndəriblər.
Digər muzdlunun yaxınları xəbər verirlər ki, o, döyüşdə həlak olub, onun nəşini bu yaxınlarda ailəsinə təhvil veriblər. 15 nəfər digər suriyalılarla birlikdə o, Liviyada hərbi xidmətə razılaşmışdı, ancaq təyinat nöqtəsi xəbərdarlıq edilmədən dəyişdirilmişdi. O, avqustun ortasında qeydiyyata düşmüş və bunun müqabilində 1000 dollarlıq maaşından avans olaraq 500 min Suriya funtu almışdı. Muzdluların hamısı 11 sentyabrda Palmira aviabazasına gətirilmiş, oradan da Ermənistana yönləndirilmişdilər. Getməmişdən əvvəl onların mobil telefonları, saatları və digər şəxsi əşyaları müsadirə olunmuşdu.
Suriyalı muzdlu döyüşçülər 19 və 22 sentyabr tarixlərində Xmeymim aviabazasından rus hərbi təyyarələrində Ermənistanda yerləşən Erebuni aviabazasına gətirilmişdilər. Digərlərini isə 2020-ci ilin 12, 21 və 27 oktyabr tarixlərində aparmışdılar.
Sentyabr və oktyabr aylarında Ermənistanda öldürülmüş minimum 15 nəfər suriyalı döyüşçünün nəşi, həmçinin 12 nəfərə yaxın yaralı rus hərbçiləri tərəfindən Hüms hospitalına gətirilir. Hərbçilər tərəfindən idarə olunan bu hospitala altı partiya öldürülənlər və yaralılar çatdırılır. Hospitalın həkimlərinin sözlərinə görə, 29 sentyabr və 12 oktyabrda qəlpə yaraları və odlu silahdan açılmış atəş izləri olan doqquz cəsəd gətirilir. Yaralılar məlumat verdilər ki, öldürülənlərin nəşlərini Ermənistandan gətirmişdilər, onları Xmeymim aviabazasından hospitala gətirən zabitlər də bunu təsdiqləyirdilər.
Könüllü olaraq erməni qoşunlarının tərəfində vuruşmaq üçün müstəqil şəkildə Suriyadan və digər ölkələrdən olan bir çox erməninin gəlməsi də müşahidə edilmişdi. Bu səfərlər döyüşçülərin özləri və erməni hərbçiləri arasında razılaşdırılmışdı. Onlardan bəziləri döyüşdə həlak olmuşdu. Döyüşçülərdən biri STJ-yə xəbər verir ki, Suriyadan, Livandan, Cənubi Amerikadan və hətta Kanadadan olan minimum 147 nəfər cəbhəyə göndərilməzdən əvvəl İrəvandakı kazarmada gənc əsgərlər üçün qısa kurs keçmişlər. O, əlavə edir ki, müharibə başlayandan dərhal sonra əsasən Livandan və Suriyadan olan könüllü ermənilər gəlməyə başladılar. Livanın Burc Hammud şəhərindən olanlar Ermənistanın Azadlığı uğrunda Gizli Erməni Ordusunun (ASALA) vasitəçiliyi ilə qeydiyyatdan keçmişlər. Kesabın xristian icmasının nümayəndəsi Qaro Mancikyan xəbər verir ki, bu könüllüləri Suriya və Livandan Ermənistana iki partiya şəklində göndərmişdilər, ikincisi Dəməşq Beynəlxalq hava limanından Cham Wing Airlines aviaşirkətinin reysi ilə uçmuşdu.
Kesabın (Suriyanın Latakiya əyaləti), demək olar ki, bütün erməni kəndlərinin əhalisi Livana köçmüşdü. Dağlıq Qarabağda müharibə başladıqdan sonra Livanın müstəqil patriotik təşkilatının T.A. adlı üzvü Suriyadan, həmçinin Livandan gənclərdən ibarət erməni qruplarının Qafqaza döyüşə göndərilməsinin təşkilində həlledici rol oynamışdı. Bundan əlavə, könüllülər Livanda ən böyük erməni siyasi partiyası olan Erməni İnqilabi Federasiyası (Daşnaksütyun) tərəfindən də göndərilirdi.
Mənbələr xəbər verir ki, 200-ə yaxın gənc suriyalı erməni hərbi hərəkatlarda iştirak etmək məqsədilə hazırda Ermənistandadırlar. Onlardan çoxu həm də daha sonra Ermənistan vətəndaşlığı almaq məqsədi ilə ora getmişdilər.
STJ təşkilatına müsahibə verən Rafi Qazaryan məlumat verir ki, müharibəyə Suriyadan və Livandan könüllülərin göndərilməsi ilə yanaşı hər iki tərəfin erməni mənşəli əhalisindən pul yığılması ilə bağlı kampaniyalar da təşkil edilirdi. Xüsusilə də, öz ölkəsində müharibədən qaçmış suriyalı ermənilər Dağlıq Qarabağda məskunlaşmağa ümid edirdilər.
В Нагорный Карабах, а не в Ливию
Как Россия превращает сирийцев в наемников Армении
После прекращения боевых действий в Ливии бойцы, набранные Россией для боевых действий в этой стране при содействии сирийского правительства, были направлены как наемники воевать в Карабах за Армению. Пункт назначения скрывался практически ото всех рекрутов. Набирали их за счет обещания денежного вознаграждения. В то же самое время с ними на войну отправлялись добровольцами сирийцы армянского происхождения. Рейсы отправлялись с военно-воздушной базы Хмеймим, управляемой Россией. Отчет фиксирует минимум пять рейсов с сирийскими наемниками и добровольцами. Так же зафиксирована гибель примерно десятерых из них, останки были возвращены в провинцию Хомс.
Помимо этого, в отчете указано множество фактов отправки сирийских армян, набираемых армянскими политическими партиями в Ливане и Сирии, в Армению, через аэропорты Бейрута и Дамаска. В этом случае, впрочем, дело обошлось без содействия российских военных.
Помимо десятка интервью с военнослужащими сирийских правительственных сил и бойцами армянского происхождения, а также с гражданскими, членами семей бойцов отправленных в Нагорный Карабах, следователи STJ отследили рейсы, доставлявшие боевиков из Сирии в Армению. Две группы бойцов были отправлены в Армению только за октябрь 2020 года.
Наборы боевиков проводились по прямому запросу российской стороны. Сирийское правительство выступало в качестве посредника между полевыми командирами и заказчиком, тесно сотрудничая с обеими сторонами.
Проправительственные командиры и лидеры, собрав данные интересующихся предложением сирийцев, передавали их русским. В отчете указаны имена нескольких человек, принимавших участие в наборе бойцов, кроме того, указано, что в провинции Хомс несколько влиятельных местных деятелей также содействовали поиску кандидатов.
Новобранцы и их семьи не подозревали, что их отправят в Армению. Многие семьи были шокированы тем, что их сыновья сражались в Армении, в то время как они считали, что те в Ливии. Боевики изначально соглашались на службу в Ливии, но, когда бои в этой стране прекратились, они были отправлены в Армению.
В зависимости от их военной специальности и навыков, гонорар бойцов колебался от одной до двух тысяч долларов. Никакой компенсации за ранения не предусматривалось. Так же им не обещали разыскивать их, если они пропадут без вести, или же выручать их в случае попадания в плен. Деньги могли выплачиваться как самому наемнику, так и члену его семьи.
Мать одного из наемников, отправленных в Армению вместо Ливии без предупреждения, утверждает, что ей и ее сыном откровенно манипулировали. Из-за острой нужды в деньгах ее сын присоединился к вооруженной группировке под названием «Бригада аль-Харби», и согласился отправиться в Ливию за заманчивое вознаграждение. В последний раз он звонил своей семье с телефона офицера с военно-воздушной базы Хмеймим 18 сентября и сказал, что им поручают охранять важные объекты в Ливии. Лишь позднее мать узнала, что ее сына и других молодых людей вместо Ливии отправили в Армению.
Близкие другого наемника сообщили, что тот погиб в бою и что его тело недавно было возвращено семье. Вместе с 15 другими сирийцами он согласился служить в Ливии, но пункт назначения изменили без предупреждения. Он записался в середине августа и в качестве аванса получил 500 тысяч сирийских фунтов из своего жалования общим размером в тысячу долларов. Всех их доставили на авиабазу Пальмира 11 сентября, и оттуда направили в Армению. Их мобильные телефоны, часы и другие личные вещи были изъяты перед отправкой.
Сирийские наемники отправлялись на российских военных самолетах с авиабазы Хмеймим на расположенную в Армении авиабазу Эребуни между 19 и 22 сентября. Остальных перевезли 12, 21 и 27 октября 2020 года.
В течение сентября и октября тела как минимум 15 сирийских наемников, погибших в Армении, а также не менее чем 12 раненых были доставлены российскими военными в госпиталь Хомса. В этот управляемый военными госпиталь прибыло до шести партий убитых и раненых. По словам медиков госпиталя, 29 сентября и 12 октября было доставлено девять тел с осколочными ранениями и признаками стрельбы из огнестрельного оружия. Раненые подтвердили, что тела убитых привезли из Армении, и то же самое подтвердили офицеры, перевозившие тела в госпиталь с авиабазы Хмеймим.
Есть свидетельства также о множестве армян из Сирии и других стран, независимо прибывших сражаться на стороне армянских войск в качестве добровольцев. Эти поездки были согласованы между самими боевиками и армянскими военными. Некоторые из них погибли в бою. Один из таких сирийско-армянских бойцов сообщил STJ, что как минимум 147 человек из Сирии, Ливана, Южной Америки и даже Канады прошли короткий курс молодого бойца в казармах в Ереване перед отправкой на фронт. Он добавил, что сразу после начала войны стали поступать армянские добровольцы, в основном ливанцы и сирийцы. Те, что были из города Бурдж Хаммуд в Ливане, записались благодаря посредничеству Секретной армии освобождения Армении (АСАЛА). Гаро Манджикян, представитель армянской христианской общины в Кесабе, сообщил, что этих добровольцев отправили из Сирии и Ливана в Армению двумя партиями, вторая вылетела из международного аэропорта Дамаска на рейсе авиакомпании Cham Wing Airlines.
Практически все население армянских деревень в Кесабе (сирийская провинция Латакия) переселилось в Ливан. После начала войны в Нагорном Карабахе некий Т.А., член Ливанского свободного патриотического движения, сыграл ключевую роль в организации и отправке групп молодых армян, как из Сирии, так и из Ливана, на поля сражений на Кавказе. Также добровольцев посылала крупнейшая армянская политическая партия Ливана, Армянская революционная федерация (Дашнакцутюн).
Источники сообщают, что около 200 молодых сирийских армян сейчас находятся в Армении с целью участия в боевых действиях. Большинство из них отправились туда также с целью позднее получить гражданство Армении.
Рафи Газарян, также проинтервьюированный STJ, сообщил, что помимо отправки добровольцев из Сирии и Ливана на войну проводились также кампании по сбору средств среди жителей обеих стран армянского происхождения, в особенности среди сирийских армян, сбежавших от войны в своей стране и рассчитывавших получить жилье в Нагорном Карабахе.
